جدیدترین شماره نشریه فرهنگی ـ هنری «نور» با موضوع «هنر اسلامی ـ ایرانی» از مجموعه انتشارات رایزنی فرهنگی کشورمان در صربستان رونمایی شد.
آیین رونمایی از جدیدترین شماره نشریه فرهنگی ـ هنری «نور» با موضوع «هنر اسلامی ـ ایرانی» از مجموعه انتشارات رایزنی فرهنگی کشورمان در صربستان با حضور جمعی از نمایندگان خارجی، شهروندان، فرهیختگان و علاقمندان به هنر ایرانی در محل سالن اجتماعات کتابخانه شهر بلگراد برگزار شد.
مهدی شیرازی، رایزن فرهنگی کشورمان، آلکساندر دراگوویچ، سردبیر نشریه نور، به همراه دوتن از اساتید هنر دانشگاه بلگراد خانم ایرینا تومیچ، تاریخدان هنر و دراگان چالوویچ نظریهپرداز هنر، در مورد محتوای نشریه، هنر ایرانی قبل از اسلام و هنر ایران در دوران اسلامی و همچنین، تأثیرات آن در سایر نقاط جهان به ایراد سخن پرداختند.
شیرازی ضمن نمایش یک فیلم کوتاه مستند از هنرهای معماری، نقاشی، خطاطی و سفالگری ایرانی سخنان خود را در دو محور اصلی آشنایی با هنر اسلامی و مشخصههای آن و نقش ایران و هنر ایرانی در پیشبرد و تعالی هنر اسلامی، ارائه کرد.
رایزن فرهنگی کشورمان در بلگراد درباره هنر اسلامی گفت: هنر اسلامی یا هنرهای مسلمانان به بخشی از هنر اطلاق میشود که در جامعه مسلمانان و نه لزوماً توسط مسلمانان رواج داشته است. آیین اسلام و در پی آن فتوحات مسلمانان باعث آشنایی مسلمانان با دستاوردهای هنری سایر ملل متمدن آن روزگار شد. هنر اسلامی در آغاز حرکت خود مجموعه ای از هنرهای اخذ شده از ملل دیگر بود.
وی ادامه داد: هنر اسلامی یکی از دورانهای شکوهمند تاریخ هنر و یکی از ارزشمندترین دستاوردهای بشری در عرصه هنری به شمار میآید و شامل انواع متنوعی از هنر همچون معماری، خوشنویسی، نقاشی، سرامیک و مانند آنها میشود.
شیرازی همچنین، افزود: هنر رومی، هنر اولیه مسیحی و هنر بیزانس در هنر و معماری اسلامی اولیه مؤثر بودند اما نفوذ هنر ساسانی (هنر ایرانی) اهمیت بیشتری داشت؛ بعدها روشها و عناصر مختلفی از هنر آسیای مرکزی و هنر چین طی تاخت و تازهای چادرنشینان مغول اثر مهمی در نقاشی اسلامی، سفالگری و منسوجات بر جای گذاشت.
رایزن فرهنگی کشورمان در بلگراد تأکید کرد: مساجد به عنوان اولین بنای مذهبی در اسلام، جلوه گاه هنر اسلامی شد و معمار مسلمان هر زیبایی را که در اطراف خود میدید، اگر آن را در خور عظمت و جلال خدا مییافت سعی میکرد تا در مسجد برای آن جایی باز کند و بدین ترتیب مسجد نمایشگاه انواع هنر اسلامی از جمله خوشنویسی، شعر، معماری، نقاشی و …شد.
وی به مهمترین ویژگیهای بصری در هنرهای اسلامی اشاره کرد و گفت: عناصر تکرارشونده زیاد است. مانند استفاده از طرحهای هندسی و یا ترسیمی تخیلی از گل و گیاه که به اسلیمی معروفند. نقوش اسلیمی در هنر اسلامی اغلب به عنون نمادی از طبیعت بیکرانی بکار میرود که مخلوق خداست.
شیرازی ادامه داد: سطوح کار در هنر اسلامی همواره پر از تزئین است و در آثار اسلامی تقریبا هیچ جای خالی در اثر باقی نمیماند و همه کار پُر از تزئین است.
وی در ادامه سخنانش، گفت: ایرانیان به واسطه پیشینه تمدنی چند هزارساله و سابقه امپراطوریهای بزرگ هخامنشیان، ساسانیان و اشکانیان در زمینههای گوناگون هنری سرآمد بودهاند. در ایران، هنرهایی از جمله فرش بافی، سفال و سرامیک، نگارگری، موسیقی سابقه بیش از سه هزار ساله دارد که در کتابهای تاریخ هنر مطالب بسیاری زیادی را درباره آن میتوانید بیابید.
شیرازی یادآور شد: آنچه سبب تمایز هنر اسلامی ـ ایرانی از هنر سایر ملل مسلمان شده است انتزاع و تجرید، استفاده از رنگهای ناب و درخشان متناسب با سرزمین ایرانزمین، پرهیز از واقع گرایی و موارد دیگری است.
خانم ایرینا تومیچ، استاد تاریخ هنر دانشکده فلسفه دانشگاه بلگراد با استناد بر آثار برجای مانده از تخت جمشید و پاسارگاد، با نگاهی عمیق به طور خلاصه در مورد شکوه هنر معماری و طراحی ایرانی از زمان هخامنشیان تا دوران ساسانی از جمله تزئینات تخت جمشید و عبادتگاهها و آتشکدههای آن دوران سخن گفت و بر اهمیت فرهنگ و هنر ایرانی نسبت به سایر فرهنگها و تأثیرات بارز آن بر دیگر فرهنگها از جمله مسیحیت ارتدکس صرب تأکید کرد.
در ادامه، دراگان چالوویچ در تعریف از هنر ایرانی به معرفی انواع فرش ایرانی (کرمان، بلوچ، ورامین، تبریز و …) پرداخت و از دلایل مرغوبیت و معروفیت آنها در جهان، چگونگی رسیدن آنها به اروپا و علت برتری و محبوبیت آنها نسبت به فرشهای عثمانی و درخشش آنها در میان مجموعه کلکسیونرهای بزرگ سخن گفت.